Stratejik iş yönetimi; bir işletmenin uzun ve kısa vadeli hedeflerinin olması ve bu hedeflere ulaşmak için planlı hareketlerinin bütünüdür. Küreselleşme, çevresel şartların hızlı değişimi, işletmelerin rekabet ortamını arttırırken, işletme sahipleri kendilerini tehdit altında hissedebilirler. Şartların doğru analizi ve stratejik planlama ile tehdit unsuru, rekabette avantaja dönüştürülebilir. Aynı sektördeki farklı işletmelerin başarıları incelendiğinde, başarı oranı yüksek olan işletmelerin ortak yönü olarak; stratejik iş yönetimi planı belirlenirken, analizlerini detaylı yaptıklarını ve strateji planlama aşamasında müşteri beklentilerini, mevcut piyasayı göz önüne alarak gerektiğinde değişiklikler yapabildiklerini görüyoruz.
Müşterilerin beklentilerini düzenli olarak değerlendiren, ürün çeşitliliği, ürün niteliği, ürünün satış fiyatı, ürünün üretim sayısı ve bayi ya da müşteriye ulaştırma hızı gibi pek çok farklı alanda müşteri beklentileri ile uyumlu üretim yapan firmaların rekabet ortamında faaliyet gösterebilme ve ayakta kalabilme hatta pazar payını genişletme şansları daha yüksektir. Mevcut piyasa düzeninde KOBİ´lerin piyasa değişimlerini izleyip uyum sağlayabildiği bir stratejik plan hazırlayıp uygulamaları gerekliliktir.
İşletmeler stratejik plan oluştururken baştan detaylı analizler yaparak oluşturdukları bu planda katı bir tutuculuk içinde olabiliyorlar. Doğru ve detaylı analize uygun planlama ve planın tutarlı bir şekilde uygulanması gerekli olsa da atlanmaması gereken bir husus şudur ki; hızlı değişen dünyaya adapte olabilmek ve gerekli durumlarda tam zamanında işletmede, üretimde, ürün çeşidinde esneklik sağlayabilmek ve güncel piyasa ihtiyaçlarını stratejik plana entegre edebilme becerisi işletmenin başarısını arttıracaktır.
Stratejik yönetim süreci; belli aralıklarla ve düzenli olarak işletmenin kendi konumunu, sektördeki rakiplerini, iş yaptığı piyasayı ve müşterileri tanıması, bunun sonucu olarak oluşturulan misyon ve vizyona yönelik stratejik hedeflerin belirlenmesi, belirlenen bu hedefler doğrultusunda stratejik planlamaların yapılması ve sonucun değerlendirmesi olarak dört aşamayı içermektedir.
Birinci aşama; mevcut durumun belirlenmesidir. Bu aşamada iç ve dış değerlendirme, piyasa analizi yapılmalıdır. Verimli bir stratejik plan yapabilmek için veri toplamak amacıyla yapılan analiz, firmanın iç ve dış çevresindeki şartlarının ve bu çevrelerdeki çeşitli etkenlerin hedeflere ulaşmaya yönelik yapabileceği katkı veya engellemeleri tespit etmek amacıyla yapılan çalışmalardır. Dış çevre değerlendirmesinde, ekonomik sistem, rakipler ve rekabet, müşteriler, nüfus hareketleri, toplumsal ve siyasi durum, politik risk, finansal kaynaklar ve teknoloji transferi gibi etkenler firma için arz ettikleri fırsat ve tehlikeler açısından incelenirler. İç çevre değerlendirmesi ise firmanın güçlü ve zayıf yanlarının tespiti için örgüt içi temel faaliyetlerin dikkatle incelenmesidir.
İkinci aşamada; işletmenin vizyonu, misyonu, geleceğe yönelik hedefleri belirlenip ortaya koyulur. İşletmenin izleyebileceği birçok strateji bulunmaktadır. İşletmenin hedefi doğrultusunda seçilecek stratejiler de farklıdır. Daha tutucu işletmeler sadece mevcut müşteri portföyünü elinde tutarak devam etmeyi, mevcut ürün seçeneklerinde sabit kalmayı hedefleyebilirken yenilikçi işletmeler piyasada geniş yer tutmayı, ürün çeşidini ve müşteri portföyünü arttırmayı hedefleyebilirler. Müşteri portföyünü ve ürün çeşidini arttırmak istemeyen işletmelerin pazar analizi ile piyasada geniş yer kaplamak için müşteri portföyünü ve ürün çeşidini arttırmayı hedefleyen işletmelerin piyasa analizlerindeki parametreler de farklılık gösterecektir. Hedefleri doğrultusunda işletmeler, dış değerlendirmede yakın çevre analizi, genel çevre analizi yaparlar. Yakın çevre analizinde müşteriler, tedarikçiler, rakip işletmeler, finans kurumları, sendikalar değerlendirilir. Genel çevre analizinde, siyasi çevre, teknolojik çevre, sosyo kültürel çevre, hukuki çevre, iktisadi çevre dikkate alınır. Bu bağlamda, birinci aşamada verilerin ihtiyaca yönelik ve doğru toplanması, profesyonel analizi, ikinci aşamada işletme hedeflerinin planlamasında oldukça önemlidir. İşletmenin genel ilkeleri ortaya konularak, stratejik hedefler belirlenir. Belirlenen hedeflerin spesifik, somut ve ölçülebilir olması önemlidir.
Üçüncü aşamada; bir önceki aşamada belirlenen hedeflere ulaşabilmek için gereken faaliyetler ve projeler oluşturulur. Bu aşamada, önemli olan seçilen stratejinin etkin bir uygulamayla ortaya konulmasıdır. Üçüncü aşamada izlenecek yol; amaç ve hedeflere ulaşmak için yöntemlerin belirlenmesi, operasyonel plan oluşturulması, yapılması gereken değişikliklerin oluşturulan plana uyumlu hale getirilmesi olarak sıralanabilir.
Dördüncü aşamada; tüm sürecin değerlendirmesi yapılır ve sonuçların başta belirlenen misyon, vizyon, amaçlar, hedefler ve kritik konular ile ne ölçüde uyumlu olduğunun tespiti yapılır. Buradan elde edilecek sonuçlarla süreç gözden geçirilerek hangi noktaya gelindiği ne gibi değişiklikler yapılması gerektiği belirlenir.
Hatalardan öğrenme iş yönetim stratejisinin önemli bir bileşenidir. Hatalardan öğrenme, işletmenin stratejik hatalarını ve hedefe götürememiş stratejilerini tespit etme, bu başarısızlıkların nedenini belirleme ve bu hatalarda ders çıkarmadaki yeterliliği olarak tanımlanabilir. İşletmeler, kendilerini sistematik olarak değerlendirmek için başarı ve başarısızlıkları gözden geçirmelidir. Geçmişteki hatalarını, ilerleme kat etmek için fırsat olarak görebilen, hataları ile yüzleşip, kabul eden, gerekli tahlilleri yaparak ders çıkaran işletmeler, iş yöntemi stratejilerini güncellerken hataya dair tecrübelerinden fayda sağlayacaklardır.
Sonuç olarak; mevcut piyasa düzeninde her sektörde artan rekabet ortamında işletmelerin ayakta kalabilmeleri ve başarılı olabilmeleri için kendilerine uygun stratejiler belirlemeleri ve bu belirlenen stratejileri başarılı bir şekilde uygulamaları elzemdir. İşletmeler sistematik bir şekilde durum analizi yapmalıdırlar. Faaliyete bulundukları sektörü, piyasayı, rakip işletmeleri, müşterilerini, müşteri tercihlerindeki değişimleri gözlemleyerek ürettikleri ürünleri ve kendilerini değerlendirmelidirler. İşletmeye uygun misyon, vizyon ve stratejik hedefler net bir şekilde belirlenerek, hedefe ulaşmaya yönelik stratejik kararlar alınır ve operasyonel plan veya planlar oluşturulur. Periyodik olarak operasyonel planların etkinliği gözden geçirilip değerlendirilmeli gereken önlemler alınmalı ve daha etkili daha verimli stratejiler oluşturulmalıdır.
paylaş
twittle
paylaş
paylaş