İngilizce Restriction of Hazardous Substances Directive (Belirli Zararlı Maddelerin Kullanımını Kısıtlama) kelimesinin baş harflerini içerir. Elektronik kartlarda veya malzemelerde bazı maddelerin bulunmamasını şart koşan direktiftir.
Elektronik ve elektronik eşyalardaki(EEE) belirli tehlikeli maddelerin kısıtlanmasına ilişkin 2011/65/EU sayılı direktifi ROHS 2, Avrupa Birliği’nde yürürlülükte bulunan eski direktif (ROHS 1)yerini almıştır.2 Ocak 2013 tarihi itibariyle uygulanmaya başlanmıştır.
ROHS 2 , önceki direktiften farklı olarak AB’nin Yeni Çerçeve Düzenlemesi’ne (NLF) ile REACH Tüzüğü’ne uyumlu olarak hazırlanmıştır.
Elektrikli ve elektronik eşyalar üreten firmalar için, tüketicilere insan sağlığına verdikleri değeri kanıtlamaları önem taşımaktadır. Bunun yanı sıra çevreye duyarlı olduklarını çevre koşullarına uygun bir şekilde üretim gerçekleştirdiklerini ve ürün atıklarının geri dönüşüm olanağı sağlayan üretim tekniklerini kullandıklarını göstermeleri gerekir.
ROHS direktifinde kısıtlanan maddeler; Kurşun(Pb),Cıva(Hg),Kadmiyum(Cd), Krom VI(Cr+6), Polibromlu bifeniller , Polibronlanmış difenil eter dir.
ROHS direktifinde tanımı yapılan elementlerin ve kimyasal maddelerin, insan sağlığı açısından ne kadar zararlı olduğu bilinmektedir. Örneğin, özellikle kurşun en tehlikeli elementlerdendir. Kurşun solunum ve sindirim sistemine büyük zararlar vermektedir. Böbreklerin çalışma düzenini bozabilir. Hafıza ve güçsüzlük gibi çeşitli hastalıklara neden olmaktadır. Ağır metaller grubundadırlar ve vücutta birikerek ciddi sağlık sorunlarına yol açarlar.
Sadece insan sağlığı değil doğa da bu zararlı maddelerden etkilenmektedir. Bu ağır metaller doğanın toprak, hava ve sudaki biyolojik yaşamın hızla yok olmasına neden olur.
Yukarıda belirtiğimiz bir çok nedenden dolayı elektrikli ve elektronik eşya üreten firmaların ROHS belgesi alması gerekmektedir. Sadece Avrupa Birliği üyesi ülkeler tarafından değil, insana ve doğaya karşı duyarlı olan bütün dünya ülkeleri tarafından ROHS direktifine uygun üretim gerçekleştirilmelidir.
Bu yüzden elektrik ve elektronik üretim yapan firmalar üretimlerini, üretim yöntemlerini ve üretim tesislerini söz konusu belirtilen direktif usullerine göre uygun hale getirirken piyasa içerisinde de üstünlük sağlarken ve insana ve çevreye duyarlılık sergilemiş olurlar.
Bütün üretim süreçleri sistemli bir şekilde ilerlerse ve tehlikeli ve ağır metallerin kullanımı kısıtlanırsa ve firmanın da imajı açısından tüketici güven endeksi yukarıya doğru çekilebilir.
Ve bu maddelerin yerine kullanılabilecek başka maddeler yada alternatif çözümler düşünülmüştür.
Bununla ilgili aşağıda birkaç örnek verecek olursak;
Kurşun ve kalay içeren lehim kullanımı yerine, kalay ile başka metal bileşenleri içeren lehim kullanılması önerilmektedir.
Cıvalı kontaktlar yerine altın kaplama kontaktların kullanımı önerilmektedir.
PBB ve PBDE kullanımı yerine çeşitli malzemeler kullanılabilir.
ROHS Belgesi Nasıl Alınır?
ROHS belgesini hazırlamak için öncelikle son ürün analiz için bir laboratuvara gönderilir.
Ürün için TS EN 62321 serisi standartlarından uygun olanı ile ön işleme tabi tutularak analizi gerçekleştirilir ve ürün için teknik bir dosya hazırlanır. Test rapor sonuçlarının yönetmelikte belirlenen sınır değerlerinin altında kalması gerekir. Sonuçlar uygun olduğu takdirde ROHS belgesi hazırlanır.
Burada önemli olan belgeyi alacağımız kurumun seçimidir.
Belgelendirme kuruluşunun, ulusal ve uluslararası yetkili bir kuruluştan akredite olmuş olması gerekmektedir. Aksi halde aldığınız belgenin bir değeri yoktur. Belgelendirme kuruluşu teknik rapor üzerinden değerlendirme yapar ve uygun gördüğü takdirde ROHS belgesi düzenleyerek üretici firmaya teslim eder. Bu belgenin geçerlilik süresi beş yıldır. Bu sürenin sonunda aynı işlemler uygulanarak belgenin yenilenmesi talep edilir.
Sağlığa zararlı maddelere ait sınır değerler aşağıdaki gibidir;
- Cıva (Hg) – %0,1
- Kadmiyum (Cd) – %0,01
- Kurşun (Pb) – %0,1
- Krom (Cr) – %0,1
- Polibromürlü Bifenil (PBB) – %0,1
- Polibromürlü Difenil Eterin (PBDE) – %0,1
- ROHS belgesini bir çok firma talep etmektedir. ROHS testi sonrası ile ROHS belgenizle tüm dünya pazarlarına ürünlerinizi kolayca satabilirsiniz.
ROHS belgesi şu bilgileri içermelidir;
Elektrikli Ve Elektronik Eşyalarda Bazı Zararlı Maddelerin Kullanımının Sınırlandırılmasına Dair Yönetmelik’e uygun olarak imal edilmiş olduğunun beyanı
- Üretici Adı ve Adresi
- Ürünlerin adı ve tipleri
- Firma iletişim bilgileri
- Test raporuna yapılan bir atıf
- Test standardı
- Beyan yapılan yer ve tarih
RoHS Belgesi Kimler İçin Geçerlidir?
- Kendi markasıyla elektrikli ve elektronik eşya üreten ve satışını gerçekleştiren
- Kendi markasıyla başka tedarikçiler tarafından imal edilen elektrikli ve elektronik eşyaları satışını gerçekleştiren,
- Ticari maksatla elektrikli ve elektronik eşya ihraç yada ithal eden tüzel ve gerçek kişiler sorumlu olacaktır.
- Buna göre kapsam dahilinde olan ürünler;
- Büyük ev eşyaları: Buzdolabı, ocak, fırın..
- Küçük ev aletleri: elektrikli süpürge, saç kurutma makinesi..
- Bilişim ve telekomünikasyon malzemeleri: bilgisayar ,tarayıcı, telefon
- Tüketici malzemeleri: televizyon, kamera, fotoğraf makinesi
- Aydınlatma malzemeleri: Evlerde kullanılmayan tipte olan floresan ampuller ve akım boşalmalı lambalar
- Elektronik ve elektrikli aletler (büyük ve sabit endüstri aletleri hariç) : Testere, matkap, çivi vida aletleri)
- Oyuncaklar, spor ve eğlence aletleri: bilgisayarlı bisiklet, oyun konsolları, spor aletleri
- Otomatlar : meşrubat, para vs. dağıtan otomatik makineler
Kısıtlı Madde İçeren Ürün Örnekleri
- Boya ve pigmentler
- Kablolar
- Lehimler
- Devre kartları
- Tv ve fotoğraf ürünleri
- Metal parçalar
- Lambalar