Günümüzde birçok insan farklı nedenlerden ötürü yaşadığı iş kazalarından ötürü hayatını kaybetmektedir. Bu bağlamda, son yıllarda üzerinde araştırma ve geliştirme çalışmaları yürütülen iş sağlığı ve güvenliği (İSG); faaliyet gösterdiği sektör farketmeksizin her firma için en önemli konulardan biri haline gelmiştir. İş güvenliğinin amacı, bir iş yerinde iş kazası yaşanma ihtimalini en aza indirmek ve olası meslek hastalıklarının önüne geçmektir. Son yıllarda uluslararası standartlar ve yasalar çerçevesinde sürdürülen İSG çalışmalarıyla ilgili geliştirilen en önemli mevzuat ise ISO 45001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi olmuştur.
ISO 45001 Nedir?
Dünyada İSG ile ilgili ilk standart olma özelliği taşıyan ISO 45001, kuruluşların çalışanlarına sağlıklı bir çalışma ortamı sunması, iş kazalarından kaynaklanan yaralanmaların veya ölümlerin azaltılması, hatta sıfıra indirilmesi; ayrıca İSG kontrol mekanizması ve performansının sürekli olarak izlenmesi ve iyileştirilmesi ile ilgili genel bir çerçeve çizmektedir. ISO 45001; büyük, orta ya da küçük ölçekli işletmeler, kamu kuruluşları, sivil toplum kuruluşları veya kâr amacı gütmeyen diğer kuruluşlar tarafından uygulanabilmektedir. Bu nedenle, sisteme entegre olmayan kurumlar, ISO 45001 Eğitimi alarak kuruluşlarını belgelendirme öncesi hazır hale getirmektedir.
ISO 45001‘in Sağladığı Faydalar
ISO 45001 Eğitimi alarak, İSG Yönetim Sistemi’ni uygulamaya başlayan kuruluşlar, şu avantajları elde etmektedir:
- Gerçek anlamda bir İSG sağlanarak kurum faaliyetlerinin daha güvenli şekilde sürdürülmesi sağlanır.
- İSG ile ilgili hem ulusal hem de uluslararası düzeydeki kurallara uyumluluk sağlanır.
- ISO 45001 Eğitimi ’nden sonra belge alınması ile beraber kuruluşun marka değeri, prestiji ve itibarı artar.
- Çalışanların motivasyonu; işveren ve kuruma olan güveni artar.
- Diğer yönetim sistemlerine daha kolay bir şekilde entegre olunması sağlanır.
ISO 45001 Eğitimi Kapsamı ve Önemi
ISO 45001 standardı geliştirilmeden önce, İSG ile ilgili yürürlükte olan standart OHSAS 18001’di. Fakat zamanla daha gelişmiş, çok yönlü ve daha geniş kapsamlı bir standart ihtiyacı doğmuştur. Bu ihtiyacı karşılayacak daha modern bir standart geliştirilme çalışmaları neticesinde ISO 450001 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi doğmuştur. Halihazırda, OHSAS 18001 standardını uygulayan kuruluşların ISO 45001 Eğitimi alarak İSG mevuzatlarını revize etmelidir. Bu bağlamda, kuruluşların OHSAS 18001:2017 sertifikasını ISO 45001:2018’e yükseltmek için 11 Mart 2021 tarihine kadar ISO 45001 Eğitimi ‘ni alması ve belgelendirme sürecini başarıyla tamamlaması gerekmektedir.
ISO 45001 Eğitimi Çeşitleri
İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi, çok kapsamlı bir mevzuat olması nedeniyle, ISO 45001 ile ilgili bilgilerin tamamının tek bir eğitim ile katılımcılara aktarılması pek mümkün değildir. Bu nedenle, ISO 45001 Eğitimi veren kuruluşlar, daha verimli olması açısından standart ile ilgili eğitimleri farklı seviyelerde düzenlemektedir. Bu eğitimler farklı isim ve içeriklere sahip olmakla beraber genel anlamda şu konularda düzenlenmektedir:
- ISO 45001 Standardı Bilgilendirme Eğitimi
- ISO 45001 Standardı Bilinçlendirme ve Uygulama Eğitimi
- ISO 45001 Standardı İç Tetkikçi Eğitimi
- ISO 45001:2018 İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi Geçiş Eğitimi
- ISO 45001:2018 Baş Denetçi Eğitimi
Yukarıda belirtilen ISO 45001 Eğitimi içeriklerinde, her bir eğitim için İSG’nin ve standardın farklı yönleri anlatılmaktadır. Örneğin, temel bilgilendirme eğitiminde, standardın ne olduğu, gerekliliği ve uygulama adımlarından kısaca bahsedilirken; bilinçlendirme ve uygulama eğitimlerinde, mevzuat, daha detaylı olarak ele alınmaktadır. ISO 45001 Eğitimi ‘nin en önemli kısımlarından biri olan iç tetkikçi ve baş denetçi eğitimlerinde ise bu standardın uygulanmasını kuruluş içinden veya dışından kontrol edecek denetçiler ve danışmanların bilgilendirilmesi amaçlanmaktadır.
ISO 45001 Eğitimi Kimlere Yöneliktir?
Bu eğitimlerin hedef kitlesi genel olarak şu şekildedir:
- İSG ile ilgili ilk defa bir standart uygulayacak olan kuruluş yöneticileri ya da çalışanları.
- OHSAS 18001 Standardı’ndan ISO 45001’e geçiş yapacak olan kuruluşlarda İSG konusunda çalışma yapan personeller.
- Gerekli eğitimleri alarak kuruluş bünyesinde bir iç tetkikçi olmak isteyen denetçi adayları.
- Kuruluşlarda İSG’den sorumlu olan her birim ve kademede görev yapan çalışanlar.
- İSG konusunda uzun vadeli hedefleri olan ve bu alanda kariyer yapmak isteyen kişiler.
ISO 45001 Eğitimi Süreleri
Standart ile ilgili verilen eğitimlerin süreleri temel bilgilendirme eğitiminden baş denetçi eğitimlerine doğru gittikçe genel olarak artmaktadır. Bu bağlamda, bilgilendirme eğitimleri 1 gün olarak düzenlenirken, baş denetçi eğitimlerinde bu süre 5 gün olabilmektedir. İç denetçi eğitimlerinde ise 3 günlük bir süre yeterli olmaktadır. Bunun yanındai bilgilendirme eğitimlerinin bir üst versiyonu olan bilinçlendirme ve uygulama eğitimleri ise 2 günlük bir süre kapsamında verilmektedir.