Sosyal Sorumluluk kavramı, uzun bir süredir duyduğumuz, son derece popüler hale gelen bir kavram. Genel olarak çerçevesi çizilecek olursa, sosyal sorumluluk “önce insan” temeline dayanan, kurum ya da kuruluşların toplumsal ve çevresel beklentilerine en iyi şekilde cevap verebilmelerini mümkün kılan, ulusal ya da uluslararası gereklilikleri ortaya koyabilmesini sağlayan davranışlar ve ilkelerdir.
Şirketler, varlıklarını sürdürebilmeleri için toplumla ilişki kurması gerekir. Bu nedenle, şirketlerin sosyal sorumluluk kavramı ile tanışmaları aslında çok yeni bir kavram değildir. Sadece sosyal sorumluluk kavramını ortaya koymaya şekilleri, toplumların gelişmişlik düzeyleri ile orantılı olarak değişmektedir. Şirketlerin sosyal sorumluluk yönlerini ortaya koyabilmeleri için başvurdukları belli standartlar ve bu standartların gereklilikleri vardır. Bu kapsamda, en detaylı çalışmaların yürütüldüğü standartlar ise ISO 26000 ve SA 8000 standardı olarak öne çıkmaktadır.
ISO 26000 Nedir?
ISO 26000 standardı olarak öne çıkan sistem, daha önceden SA 8000 Standardı olarak çalışmalar yürütülen sistemin geliştirilmiş halidir. 2010 yılında ISO yani Uluslararası Standartlar Örgütü tarafından ISO 26000:2010 standardı ilk defa yayınlanmıştır. Bu belge sayesinde, resmi olarak ilk defa sosyal sorumluluk ilkeleri, uygulamaları, terimleri net olarak ifade edilmiş ve anlaşmaya varılmıştır. Bu standart, kurum ya da kuruluşların sosyal yönünü geliştirerek, hem sosyal hem çevresel yönden katma değerinin artmasını sağlamakta, bununla birlikte kalkınmanın sürdürülebilir olmasını mümkün kılmaktadır.
ISO 26000 standardı hem özel sektör hem de kamu kurum ve kuruluşları için oluşturulmuş bir sistemdir. Aynı zamanda hiçbir kazanç amacı gütmeyen sivil toplum kuruluşları da bu sisteme başvurmakta, ister gelişmiş ister gelişmekte olan bir ülke olsun, dünyanın her yerinde ihtiyaç duyulan bir standart haline gelmektedir.
ISO 26000 ‘in Kapsamı
ISO 26000 standardı incelendiğinde, bu sistemin temel aldığı yedi ana başlık olduğu görülmektedir. Bu ana başlıkların uygulanması ve sürecin sürekli hale getirilmesi, işletmelerin sosyal sorumluluk yönünü geliştirmekle kalmaz, bunu bir yaşam kültürü haline getirmesini de mümkün hale getirir.
Standartta yer alan bu 7 ana madde, sistem uygulaması içerisinde işletmelerin uygulaması gereken tüm faaliyetleri detayları ile ele almakta ve süreç açıklanmaktadır. Bu ana başlıklar, işletmelerin iş alanlarına ve her işletmenin kendine has olan kurum değerlerine göre belirlenmesi gerekmektedir.
Sistemin 7 ana maddesi açıklanacak olursa;
1) En Temel Maddelerden Olan “İnsan Hakları”
2) Dünya’da Bizden Başka Canlıların Da Olduğunu Fark Ettiren Madde “Çevre”
3) Eşitliği Öne Çıkaran “Adil Çalışma Uygulamaları”
4) “Kurumsal Yönetim” Veya Başka Bir İfadeyle “Organizasyonel Yönetişim” Altyapıları
5) Çalışanlar İçin Sosyal Sorumluluk Kapsamında “Çalışan Uygulamaları”
6) Müşteriler İle Uyumun Yakalanabilmesi İçin “Tüketici Sorunları” Adına Çözümler
7) Sosyal Sorumluluk Kapsamında “Toplumsal Katılım ve Gelişmeler”
ISO 26000 ‘in Avantajları Nelerdir?
ISO 26000 standardını uygulayan kurum ve kuruluşlar, pek çok önemli avantajlar elde ederler.
• Bu standart sayesinde, kurum ve kuruluşlarınız için bir sosyal sorumluluk stratejisi geliştirmeniz mümkün olur. Bu sayede toplumsal duruşunuzu gelişir.
• Bu sistem sayesinde paydaşlarınız olarak adlandırılan iç paydaşlarınız yani çalışanlarınız, hissedarlarınız ve dış paydaşlarınız olan müşterileriniz, tedarikçileriniz ve toplum, oluşturduğunuz bu sosyal sorumluluk stratejisine dâhil olur ve motivasyonu, bağlığı artar. Kurumsal vizyonunuz gelişir.
• Kurum imajınız ve itibarınız en üst seviyeye taşınır.
• Çevreye verilen zarar azaldığından dolayı, çevreci yönünüz desteklenir ve bu da sizi toplumda ayrı bir yere koyar.
• İşletmenin hem müşteri nezdinde hem de paydaşlarınızın gözünde prestiji artar.
• ISO 26000 standardını uygulamak, sizi sosyal sorumluluk sahibi bir kuruluş yapar. Böylelikle hem ulusal hem de uluslararası platformlarda güçlü bir imaj sergilersiniz. Kurumuza ait güveni üst seviyeye taşınır.
• Uzun vadede farklı avantajlar sağlar. Örneğin uluslararası ihalelere girdiğinizde ya da yerel tabanda yeni işler için girişimde bulunduğunuzda, kurumunuzun uygun bir sosyal sorumluluk yönü olduğunu ortaya çıkarma şansı elde edersiniz ve bu da sizi diğer kurumlardan ayırıcı bir faktördür.
• Daha hızlı karar alma, daha düşük maliyetli ve yüksek karşı iş adımları atabilme için alt yapı hazırlar. Müşteri sayısında ve iş ortakları sayısında artışlar yaşanmasına olanak sağlar.
ISO 26000 Sertifikası Nasıl Alınır?
Bir kurumun daha öncesinde ISO 26000 standardını kurmamış olması, hatta daha önce hiçbir “Sosyal Sorumluluk yönetimi” hususunda çalışma yapmamış olması sorun yaratmaz. Bu konuda, alanında uzman çalışanlara sahip olan danışmanlık firmalarından destek alarak, tam bir sistem kurulumu yapabilmek mümkün. Bir danışmanlık hizmetinde, standardın tüm maddeleri detaylıca firmaya uygulanır ve mevzuatlara uygun şekilde, kurumuna en üst seviyede faydayı ortaya koyabilecek nitelikte sosyal sorumluluk yönetim sistemini firmanıza entegre edebilirsiniz.
Sistem hazırlıkları tamamlanması dâhilinde, hem belgelendirme noktasında güvenilir hem ulusal hem de uluslararası platformlarda kendini kanıtlamış ve kabul görmüş belgelendirme kuruluşları ile çalışmak kuşkusuz ki en doğru sonuca gitmek için büyük bir rahatlık sağlayacaktır. Bu noktadaki seçim firmaya ait olmakla birlikte, sertifikasyon sürecinde izlenecek adımlar şu şekilde sıralanabilir:
1) Öncelikli olarak, ISO 26000 standardı adına belgelendirmeye başvurabilmek için işletmenizin hazır olması gerekir. Bu süreçte, standardın gerekliliklerini yerine getirerek hazırlanan firmalar, bir belgelendirme kuruluşuna başvururlar. Başvuru sonucunda, firma kendi tercih ettiği bir belgelendirme kuruluşu ile anlaşır ve sözleşme imzalar.
2) Denetim süreci için ilk adım, üst yönetim tarafından atanacak bir sorumlu çalışanın bu belge sisteminden sorumlu olması sağlanır. Denetimden sorumlu kişi seçilen bu çalışandır.
3) İşletmede sistem standartları gereğince bir ön denetim yapılarak uygunsuzluklar bulunur. Düzeltmelere gidilir.
4) Ardından, belgelendirme kuruluşlarının gönderdiği bağımsız denetçiler firmanın koşulları sağlayıp sağlamadığının kontrolünü yaparlar ve asıl denetimi gerçekleştirirler.
5) Denetim sonucunca rapor hazırlanır ve yeterli koşulları sağlayan işletmeler ISO 26000 belgesi alır.
6) Belge 3 yıl geçerlidir. Bu üç yıllık süreçte ara denetimler yapılarak sistem uygun şekilde ilerliyor mu kontrol edilmektedir.