Yaşadığımız yüzyılda insan nüfusu ve doğanın tahribatı giderek büyümekte, bu duruma bağlı olarak da Çevre kavramının önemi artmaktadır. Üreticilerin ve hizmet sektörünün faaliyetlerini icra ederken çevreye az zarar vermesi ya da hiç zarar vermemesi için çalışmalar yapılmaktadır. Bu çalışmalardan biri de ISO tarafından oluşturulan ISO 14001 Standardı’dır.
ISO 14001 Standardı‘nın amacı; kuruluşların ya da firmaların çevreyi korumasını ve sosyoekonomik ihtiyaçlarla denge içerisinde değişen çevre şartlarına tepki vermeleri için bir çerçeve sağlamaktır. Diğer bir deyişle; firmaların faaliyetlerini icra ederken çevreye verebilecekleri zararı belirli sınırlar altına indirmek ya da tamamen yok etmek olarak açıklanabilir. Bu standart 2015 yılında düzenlenerek güncellenmiş yani revize edilmiştir. Bu nedenle bu standardı daha çok ISO 14001:2015 Standardı şeklinde duyabilirsiniz.
ISO 14001 Standardı’nın belgesi (veya sertifikası), bu belgeyi vermekle yetkili olan akredite bir kuruluş tarafından geçerlilik süresi ve yayın tarihi belirtilerek verilir. Bu belge sayesinde firmalar; uluslararası ün (repütasyon) ve kabul edilebilirlik kazanabilir. Bu standardın belgesini almak isteyen kuruluş;
• Bu standarda yönelik dokümanı edinmeli ve incelemeli,
• Bu standardı uygulayacağı kapsamı belirlemeli,
• ISO 14001 Standardı’nı vermekle yetkili ve akredite bir kuruluşa başvurmalı ve dokümanlarını sunmalı,
• Daha sonra bu kuruluş tarafından yapılacak olan denetimlere girmeli, varsa uygunsuzluklarını gidermeli ve bu denetimleri tamamlamalı,
• Aldığı belgenin geçerliliğini sürdürmek için periyodik gözetim denetimlerine katılmalı, varsa uygunsuzluklarını kapatmalı ve bu denetimlerden başarıyla ayrılmalıdır.
ISO 14001:2015 Çevre Yönetim Sistemi İç Tetkik Eğitimi Nedir?
ISO’nun faaliyetleriyle aynı doğrultuda ülkemizde çalışmalar yapan Türk Standartları Enstitüsü (TSE) isminde yetkili bir kuruluş bulunmaktadır. TSE, ISO tarafından hazırlanan standartları ülkemize uyarlar ve bu kapsamda sertifika verilmesi maksadıyla çalışmalar yürütür. TSE’nin uyarladığı ISO standartları TS ISO veya TS EN ISO gibi başına TS (Türk Standardı) kısaltması konarak belirtilmektedir.
ISO 14001:2015 Çevre Yönetim Sistemi İç Tetkik Eğitimi ifadesinden kast edilen ise; hem TSE tarafından verilen TS EN ISO 14001:2015 Çevre Yönetim Sistemi İç Tetkik Eğitimi, hem de özel firmalar tarafından verilen ISO 14001:2015 Çevre Yönetim Sistemi İç Denetçi Eğitimi’dir. Eğitim ücretleri ve eğitim süresi eğitim veren firmaya göre değişiklik gösterebilir. Örnek olarak TSE’nin 2020 yılında vermeyi planladığı bir eğitimde fiyat için bu adrese yönlendirme yapılmış (ancak link açılmıyor), eğitim süresi ise 2 gün olarak belirtilmiştir. Her iki eğitimin amacı da kısaca; bu standartları tanıtmak ve öğretmek olarak belirtilebilir.
TS EN ISO 14001:2015 Çevre Yönetim Sistemi İç Tetkik Eğitimi içeriği;
• TS EN ISO 14001 Standardı Maddelerinin Tetkik Görevlisi Gözüyle Yorumlanması,
• TS EN ISO 19011 Standardının tanıtımı,
• Tetkik çeşitleri,
• Tetkikin faydaları,
• Tetkikin yönetimi,
• Tetkikin planlanması,
• Soru listelerinin hazırlanması,
• Tetkikin sonuçlandırılması ve rapor yazımı,
• Tetkik görevlisi sorumlulukları,
• Pratik ve örnek çalışmalar olarak açıklanabilir.
Özel firmalar tarafından verilen ISO 14001:2015 Çevre Yönetim Sistemi İç Denetçi Eğitimi içeriği ise;
• Çevre yönetim sisteminin anahtar ilkeleri,
• Çevre yönetim sistemi terimlerini, tanımlarını ve kurallarını anlatmak,
• Çevresel boyut ve etki analizi,
• ISO 14001 standardının gerekliliklerini yorumlama,
• ISO 19011 terimlerini, tanımlarını ve kurallarını uygulamak,
• Denetim ilkeleri, uygulamaları ve türlerini tanıtmak,
• Bir iç denetim faaliyetinin tüm aşamalarını gerçekleştirmek,
• Denetim prosesinde hedef, kapsam ve kriterin rolünü anlamak,
• Denetim ekibinin seçilmesi,
• Denetim planlama ve açılış toplantısı gerçekleştirmek,
• Doküman gözden geçirmesi,
• Kontrol listesi (Checklist) geliştirilmesi,
• İç denetçilerin rol ve sorumlulukları,
• Denetim sırasında etkin iletişim,
• Saha denetimlerini gerçekleştirmek,
• Görüşme, gözlem, örnekleme ve not alma yoluyla objektif kanıt elde etme,
• Denetim sonuçlarını hazırlamak,
• Kapanış toplantısı gerçekleştirmek,
• Geçerli, gerçek ve katma değer sağlamayı içeren denetimi raporlamak ve uygunsuzluk raporları,
• Düzeltici faaliyetlerin etkinliğini içeren denetimi raporlamak ve uygunsuzluk raporları,
• Düzeltici faaliyetlerin etkinliğini içeren takip denetimlerinin yapılması,
• Etki boyut analizi workshop,
• Denetim simülasyonu ve sınav yapılması gibi maddelerle açıklanabilir.
ISO 14001:2015 Çevre Yönetim Sistemi İç Tetkik Eğitimi’ne Kimler Katılmalıdır?
ISO 14001:2015 Çevre Yönetim Sistemi İç Tetkik Eğitimi’ne katılması gereken kişiler aşağıdaki maddelerde açıklanmıştır.
• Çevre yönetim sistemi (ÇYS) denetim süreci hakkında detaylı bilgiye ihtiyaç duyanlar,
• Kuruluşlarında ISO 14001 belgelendirmesini yürütenler,
• Yönetim temsilcileri, mühendisler ve danışmanlar veya ileride bu meslekleri seçecek öğrenciler,
• Kuruluşlarında ISO 14001:2015 gerekliliklerini esas alan ÇYS’ni uygulamaktan sorumlu kişiler ve uygulamak isteyenler,
• Kuruluşlarında ÇYS iç (dâhili) denetimlerini gerçekleştirenler,
• Birinci taraf denetimleri gerçekleştirmekle ilgilenen kişiler,
• Bir kuruluşta çevresel uygunluktan sorumlu kişiler.