Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyaların Kontrolü Yönetmeliği, 22 Mayıs 2012 tarihinde yürürlüğe girmiştir. 28300 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan AEEE Yönetmeliği, elektrikli ve elektronik eşyaların yaşam döngüsü boyunca insan sağlığı ve çevreye verdiği zararı en aza indirilmesini amaçlamaktadır. Bu eşyaların üretim ve ithalatıyla ilgili belirli kısıtlamalar getiren elektronik atık yönetmeliği, atık yönetimi konusunda üreticiler, çevre ve şehircilik il müdürlükleri, belediyeler, dağıtıcılar, tüketiciler, atık işleme tesisleri, depolama ve aktarma merkezileri için belirli yükümlülükler tanımlamaktadır.
Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyaların Kontrolü Yönetmeliği, ülkemizin toplam üretiminde ve ihracatında önemli bir paya sahip olan elektrikli ve elektronik eşyaların çevreye uyumluluğu için çok önemli bir kilometre taşıdır. AEEE Yönetmeliği, bu eşyalarla ilgili geliştirilen diğer ulusal, uluslararası veya Avrupa Birliği normları ile uyumludur. Böylelikle, elektronik eşyaların ticaretini kolaylaştırmakta, iç ve dış pazarda hızlı ve sorunsuz bir şekilde dolaşmasını sağlamaktadır.
Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyaların Kontrolü Yönetmeliği Nedir?
AEEE Yönetmeliği, Avrupa Birliği’nin 2002/96/EC sayılı Atık Elektrikli ve Elektronik Eşya Direktifi ve 2002/95/EC sayılı Elektrikli ve Elektronik Eşyalarda Bazı Zararlı Maddelerin Kullanımının Sınırlandırılmasına İlişkin Direktifi ile uyumlu olacak şekilde hazırlanmıştır. Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyaların Kontrolü Yönetmeliği’nin amacını şu şekilde özetleyebiliriz:
Ø Elektrikli ve elektronik eşyaların üretiminden kullanım ömrünü tamamladıktan sonra bertaraf edilmesine kadar geçen tüm süreçte birtakım zararlı maddelerin kullanımına sınırlandırmalar getirmek
Ø Hangi malzemelerin ve / veya uygulamaların bu sınırlandırmaların dışında kaldığını belirtmek
Ø Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyaların Kontrolü Yönetmeliği kapsamına giren eşyaların ithalatını kontrol etmek
Ø AEEE Yönetmeliği’nde bahsedilen eşyalarla ilgili atık oluşumu ve bu atıkların bertaraf edilmesi ile ilgili hususları açıklamak
Ø Bu eşyaların geri dönüşümü / kazanımı ve yeniden kullanımıyla ilgili yöntemleri ve hedefleri; bu husustaki teknik ve hukuki esasları açıklamak
Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyaların Kontrolü Yönetmeliği, bütün dünyada giderek daha önemli hale gelen sürdürülebilirlik uygulamalarını da desteklemektedir. Zira, sürdürülebilirlik ilkeleri de kişilerin, kurumların ve ülkelerin etkin bir atık yönetimi yapmasını gerektirmektedir. Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyaların Kontrolü Yönetmeliği de bu doğrultuda tüm paydaşları ortak bir paydada buluşturmakta; insan sağlığının ve çevrenin atıklardan sürdürülebilir şekilde korunmasına yardımcı olmaktadır.
Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyaların Kontrolü Yönetmeliği Kapsamı
Elektronik atık yönetmeliği, özetle şu ürün gruplarında yer alan eşyaların atık yönetimine ilişkin kuralları düzenlemektedir:
Ø Aydınlatma ekipmanları
Ø Bilişim ve telekomünikasyon ekipmanları
Ø Büyük ev eşyaları
Ø Elektrikli ve elektronik aletler (büyük ve sabit sanayi aletleri hariç olmak üzere)
Ø İzleme ve kontrol aletleri
Ø Küçük ev aletleri
Ø Otomatlar
Ø Oyuncaklar, eğlence ve spor ekipmanları
Ø Tıbbi cihazlar
Ø Tüketici ekipmanları
Bu ürün gruplarına giren eşyaların detayları Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyaların Kontrolü Yönetmeliği’nin eklerinde açıklanmıştır. Bu bağlamda, evlerde, iş yerlerinde, endüstriyel uygulamalarda, sanayi tesislerinde, fabrikalarda, tıbbi proseslerde ve hayatımızın birçok alanında kullandığımız neredeyse tüm elektrikli ve elektonik eşyalar elektronik atık yönetmeliği kapsamındadır.
Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyaların Kontrolü Yönetmeliği ile ilgili birtakım muafiyetler de söz konusudur. Örneğin, askeri amaçla kullanılan ve Millî Savunma Bakanlığı ve Genelkurmay Başkanlığı tarafından ülke güvenliğini sağlamak amacıyla üretildiği tespit edilen elektrikli ve elektronik eşyalar AEEE Yönetmeliği kapsamı dışındadır. Bunun yanı sıra, sağlık ve güvenlik konularıyla ilgili kanunlar ve atık yönetimi mevzuatı gereklilikleri elektronik atık yönetmeliğine göre saklı tutulmuştur.
Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyaların Kontrolü Yönetmeliği ile İlgili Genel Hususlar
Ø Elektronik atık yönetmeliği, eşyalarda kullanılan bazı maddelere ilişkin kısıtlamalar getirmiştir. Örneğin, 30/5/2009 tarihinden sonra üretilen veya ithal edilen eşyaların içerisinde kurşun, cıva, Cr6+, polibromürlü bifeniller (PBB) ve polibromürlü difenil eterlerin (PBDE) ağırlıkça %0,1; kadmiyumun %0,01’den fazla kullanılması yasaktır.
Ø Yeni tasarlanan ürünlerde geri dönüştürülmüş malzeme kullanımı tercih edilmelidir.
Ø Atık eşyaların farklı amaçlarla yeniden kullanılması tercih ve teşvik edilmelidir.
Ø AEEE Yönetmeliği’nde bahsedilen elektrikli ve elektronik eşyaların bertarafı, geri dönüşüm ve / veya yeniden kullanım teknik olarak mümkün olmadığı zamanlarda tercih edilmelidir. Bertaraf işlemleri çevre lisansı bulunan tesislerde yapılmalıdır.
Ø Elektronik atık yönetmeliği, bertaraf işlemleri sonucu ortaya çıkan atıkların da kontrol altına alınmasını zorunlu kılmaktadır.
paylaş
twittle
paylaş
paylaş