ISO 16949 Otomotiv Kalite Yönetim Sistemi Nedir?
1980’li yılların başında otomotiv sektörünün dünya çapında gösterdiği gelişme ve ilerleme ortamı, otomotiv üreticilerini yeni yaklaşımlara itmiştir. ISO TS 16949 Otomotiv Kalite Yönetim Sistemi standartlarının ortaya çıkması biraz da bu durumdan kaynaklanmaktadır. Bu standart, ISO, Uluslararası Standardizasyon Teşkilatı bünyesindeki teknik komite tarafından hazırlanmıştır. Bu standart, otomotiv sanayisinde faaliyet gösteren tedarikçi firmalara yönelik bir Kalite Yönetim Sistemi’dir. Ayrıca, otomotiv sektörüne ait koşulların tanımlandığı, otomotiv tedarikçi firmaları için teknik standartların uyumlaştırılması ile ortaya çıkarılmış bir standarttır.
ISO TS 16949 Standardı; Kuzey Amerika’da hazırlanan QS 9000 standardı ile Avrupa ülkeleri otomotiv standartları olan Fransız EAQF, İtalyan AVSQ ve Alman VDA 6 standartlarının bir araya getirilmesi ile oluşturulmuştur. QS 9000 standardı, ISO 9000 Kalite Yönetim Sistemi’nin otomotiv sektörü için geliştirilen bir versiyonu olarak açıklanabilir. Otomotiv sektöründeki gereklilikler dikkate alınarak; Chrysler, Ford Motor ve General Motor şirketleri tarafından Amerika’da geliştirilmiş bir standarttır. Bu standart, bir takım zorunlu koşullar ve öneri niteliğinde koşullar içermektedir. QS 9000 standardı, Toplam Kalite Yönetimi anlayışına çok yakındır ve muhtemel hata türü ve etkileri analizi, deneysel tasarım, kalite fonksiyonlarını geliştirme ve benzeri kalite tekniklerini ve iş planlama, sevkıyat, fiyat ve işletmecilik gibi konularda oldukça sıkı bir uygulama gerektirmektedir. QS 9000 standardı, otomotiv sektöründe yan sanayi, tedarikçi ve taşeron olarak üretim yapan, hammadde ve yardımcı malzeme sağlayan, çeşitli servis parçaları üreten firmalara uygulanabilir.
Fransız EAQF standardı, 1994 senesinde Fransa’da yayınlanmıştır. Fransız otomotiv sektörü için geliştirilen bu standart da ISO 9000 Kalite Yönetim Sistemi’ni esas almış ve Citroen, Fiat, Peugeot ve Renault şirketlerinin ihtiyaçları için geliştirilmiştir.
İtalyan AVSQ standardı da benzer şekilde 1994 senesinde İtalya’da yayınlanmıştır. İtalyan otomotiv sektörü için geliştirilen bu standart da ISO 9000 Kalite Yönetim Sistemi’ni esas almış ve Romeo, Lancia, Maserati, Fiat ve Ferrari şirketlerinin ihtiyaçları için geliştirilmiştir.
Alman VDA 6 standardı ise, Alman Otomotiv Sanayi’nde faaliyet gösteren tedarikçi firmalar için geliştirilmiş bir Kalite Yönetim Sistemi’dir.
İşte ISO TS 16949 Standardı’nın temelinde bu 4 standart bulunmakta olup hepsi de aslında ISO 9000 Kalite Yönetim Sistemi’ni esas almaktadır.
ISO 16949 Standardı’nın belgesi (veya sertifikası), bu belgeyi vermekle yetkili olan akredite bir kuruluş tarafından verilebilir. Bu standardın belgesini almak isteyen kuruluş;
• Bu standarda yönelik dokümanı elde etmeli ve incelemeli,
• Bu standardı uygulayacağı kapsamı belirlemeli,
• ISO 16949 Standardı’nı vermekle yetkili ve akredite bir kuruluşa başvurmalı ve dokümanlarını sunmalı,
• Daha sonra bu kuruluş tarafından yapılacak olan denetimlere girmeli, varsa uygunsuzluklarını gidermeli ve bu denetimleri tamamlamalı,
• Aldığı belgenin geçerliliğini sürdürmek için gerekirse periyodik denetimlere katılmalı, varsa uygunsuzluklarını kapatmalı ve bu denetimlerden başarıyla ayrılmalıdır.
ISO 16949 Otomotiv Kalite Yönetim Sistemi İç Tetkikçi Eğitimi Nedir?
Kuruluş içerisinde iç tetkik yapan personelin ISO TS 16949 Standardı hakkında bilgili ve yetkin olması olumlu sonuçlar alınması açısından önemlidir. ISO 16949 Otomotiv Kalite Yönetim Sistemi İç Tetkikçi Eğitimi’nin içerdiği maddeler;
• ISO TS 16949 Otomotiv Kalite Yönetim Sistemi’nin temel yapısı,
• Tetkik türleri ve şekilleri,
• Tetkik aşamaları ve kapsamı,
• Tetkik sırasında göz önünde tutulacak hususlar,
• Tetkik için gerekli standartlar,
• Tetkikçi özellikleri,
• Tetkikçi, baş tetkikçi ve tetkik edilenin sorumluluk ve faaliyetleri,
• Tetkik soru listesinin hazırlanması ve değerlendirilmesi,
• Tetkik planı ve raporlanması,
• Uygunsuzluk ve düzeltici önleyici faaliyet raporu,
• Liste, rapor, plan örnekleri,
• Örnek tetkik uygulaması olarak açıklanabilir.
Bu eğitime katılacak kişilerin ISO TS 16949 Otomotiv Kalite Yönetim Sistemi Standardı konusunda bilgi sahibi olmaları gerekir.
ISO 16949 Otomotiv Kalite Yönetim Sistemi İle İlgili Diğer Hususlar
ISO TS 16949 Otomotiv Kalite Yönetim Sistemi’ne göre sadece otomotiv yan sanayi tedarikçi firmaları belgelendirilmektedir. Mevcut kalite yönetim sistemi standartlarına yeni ve sert (değiştirilemez) kurallar getirmemekte, sadece otomotiv yan sanayi açısından farklı bir bakış açısı kazandırmaktadır. Belirli kalite standartlarına, otomotiv sektörüne özel ihtiyaçlar katılarak bu yeni standart oluşturulmuştur.
Amerikan QS 9000 standardı aslında gittikçe kabul görmüş ve yaygınlaşmıştı, ancak ISO tarafından hazırlanan bu yeni standart da hızla kabul görmüştür. Günümüzde QS 9000 standardı yürürlülükte değildir. ISO TS 16949 Standardı, Kalite Yönetim Sistemi standardının; otomotiv ürünlerinin tasarımı, geliştirilmesi, üretilmesi, montaj ile ilgili çalışmaları ve servis koşulları için belirlenen gerekliliklerini kapsamaktadır. Ayrıca, otomotiv üretici firmalarının müşterilerine özel belirlenen gereklilikleri de kapsamaktadır. ISO TS 16949 Standardı, Uluslararası Otomotiv Görev Gücü ve Uluslararası Standardizasyon Teşkilatı’nın teknik komitesi ile birlikte hazırlanmış ve çalışmalara otomotiv üretici firmaları ile ticari kuruluşlar da katılmıştır. Uluslararası Otomotiv Görev Gücü, uluslararası bir araç üreticileri grubu olup birçok araç firması bu gruba üyedir.